شیر و لبنیات یکی از گروه‌های مهم در هرم غذایی است که منبع بسیار خوبی برای تامین پروتئین، کلسیم، پتاسیم، فسفر و بعضی ازویتامین‌ها مانند A، D و B12، B2، B1   هستند.

کلسیم موجود در شیر و لبنیات از نرمی استخوان، کندی رشد، خرابی دندان ها در کودکان و پوکی استخوان در بزرگسالان پیشگیری می کند. در واقع برای پیشگیری از کاهش توده استخوانی بدن و ساخت بافت استخوانی جدید ( که به صورت طبیعی با افزایش سن کاهش می‌یابد) تأمین کلسیم کافی برای بدن ضروری می باشد.

 فسفر به همراه کلسیم در تشکیل استخوان و استحکام آن موثر بوده و در ساخت بافت های عضلانی، مغز و اعصاب دخالت می نماید.

ویتامین D به رشد و استحکام استخوان ها و رشد سلولی کمک زیادی می کند و از بروز بیماری هایی مانند راشیتیسم در کودکان، استئومالاسی در بزرگسالان و پوکی استخوان در کهنسالی پیشگیری می کند. همچنین تحقیقات نشان داده است این ویتامین در سلامت مغز و جلوگیری از آلزایمر موثر است.

 ویتامین A  موجود در شیر و لبنیات در عملکرد سیستم ایمنی، رشد، تشکیل استخوان، باروری، ترمیم زخم ها، محافظت از پوست و پیشگیری از بیماری های چشمی نقش مهمی دارد.

ویتامین های گروه B به طور کلی در عملکرد دستگاه ایمنی و عصبی نقش دارند و برای سلامت پوست و ماهیچه ها و کاهش استرس و افسردگی ضروری می باشند.

به دلیل وجود پتاسیم در شیر، مصرف آن با آزاد شدن عضلات سرخرگی و کاهش فشارخون مرتبط است و می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌‌های قلبی و عروقی که به عنوان مهمترین علت مرگ و میر در ایران به حساب می آیند، کاهش دهد. همچنین مطالعات نشان داده که مصرف شیر و لبنیات می‌تواند از بروز سرطان روده بزرگ و سینه جلوگیری نماید.  

توصیه می شود که همه افراد در گروه‌های سنی مختلف روزانه حداقل 2 واحد و نوجوانان، مادران باردار و شیرده روزانه حداقل 3 واحد شیر یا جایگزین‌های آن مصرف کنند که هر یک واحد از این گروه برابر با 1 لیوان شیر، 1 لیوان ماست کم چرب (کمتر از 1,5 درصد)،  5/1 قوطی کبریت پنیر معمولی، یک چهارم لیوان کشک و 2 لیوان دوغ کم نمک می باشد.

"مرجان منوریان" کارشناس تغذیه مرکز بهداشت شیراز شهدای والفجر