نان به عنوان کالایی اساسی و ضروری دارای اهمیت ویژه‌ای در سبد مصرفی خانوار‌ها است. نانی کامل است که کمترین سبوس گیری را دارد و تمام املاح موجود در پوسته گندم یا جو همراه مغز، تبدیل به آرد می شود.

یک دانه گندم یا جو از سه قسمت اصلی تشکیل شده است. سبوس، آندوسپرم و جوانه، که سبوس خارجی ترین لایه دانه است. نــان ســبــوس دار نانی است که از آرد سبوس دار تهیه شده باشد. به طور کلی نانی که از دانه های سبوس دار تهیه می شود را نان تیره یا سبوس دار می نامند که نسبت به نان‌ تهیه شده با آرد سفید به مراتب ارزش غذایی بالاتری دارد و مصرف روزانه آن مقداری از نیاز روزانه بدن به املاح، کربوهیدرات، پروتئین، فیبر و ویتامین‌ها را تأمین می‌کند.

سبوس غنی ترین منبع غذایی فیبر محسوب می شود. سبوس گندم جزء فیبرهای غذایی نامحلول است که در پیشگیری از یبوست و سایر بیماری های روده بزرگ تاثیر زیادی دارند. سبوس جو و برنج جزء فیبرهای محلول می باشند که اثر زیادی در کاهش کلسترول خون دارند.

برخی از مهمترین خواص نان سبوس دار و فواید مصرف آن به شرح زیر می باشد:

• سبوس موجود در نان باعث احساس سیری و در نتیجه کمک به کاهش وزن می گردد.
• نان سبوس دار به بهبود عملکرد دستگاه گوارش کمک می کند.
• نان سبوس دار باعث کاهش جذب کلسترول خون و در نتیجه کاهش چربی خون شـده و از بروز بیماری های قلبی- عروقی پیشگیری می کند.
• مصرف سبوس جذب قند را کاهش داده و در نتیجه باعث کاهش ابتلا به دیابت می گردد.
• مصرف سبوس باعث پیشگیری از برخی سرطان ها از جمله سرطان روده بزرگ، پانکراس می گردد.
• نان سبوس دار سرشار از آهن، اسیدفولیک، املاح و ویتامین های ضروری برای رشد کودکان است. یکی از مهمترین خواص نان سبوس دار برای کودکان کمک به بهبود رشد می باشد.

از نظر تغذیه ای نانی مناسب است که سبوس‌دار بوده و از آرد کامل تهیه شود. کم نمک باشد و برای تهیه خمیر، از مخمر و خمیر ترش به جای جوش‌شیرین استفاده شود.

زهرا میرزائی- کارشناس ارشد بهبود تغذیه مرکز بهداشت شهدای والفجر