سرانه مصرف شیر و لبنیات در ایران در مقایسه با میانگین مصرف جهانی 30 درصد و در مقایسه با میانگین کشورهای توسعه ‌یافته 65 درصد کمتر است.

گزارش سازمان خوار و بار و کشاورزی ملل متحد (فائو) و استاندارد جهانی آمارها نشان می‌دهد به طور میانگین مصرف سرانه جهانی شیر 150 کیلوگرم و حتی در برخی کشورهای اروپایی این میزان مصرف، برای هر نفر بیشتر از 300 کیلوگرم است. این در حالی است که طبق آخرین گزارشات آماری در سال 2012، میانگین سرانه دریافت شیر در مناطق شهری و روستایی ایران به ترتیب 29.13 و 46.37 کیلوگرم می باشد. متاسفانه طی چند سال اخیر به علل زیر مصرف شیر و فرآورده های آن کاهش بیشتری را نیز داشته است:

·         قیمت بالای شیر و لبنیات و کاهش قدرت خرید مردم

·         عدم آگاهی از فواید شیر و لبنیات

·         شایعات در مورد ناسالم بودن شیر و لبنیات (نظیر اضافه کردن وایتکس به شیر برای جلوگیری از فساد آن)

·         شیوع بیماری کووید 19 و شایعات در مورد مضر بودن شیر و لبنیات در ابتلا به کووید 19

·         ترس از چاقی و سوء تفاهم در مورد ارتباط بین شیر و چاقی

·         عدم علاقه به طعم شیر در کودکان و نوجوانان

·         عدم تحمل شیر و عوارض گوارشی ناشی از آن (به خصوص در سالمندان)

در 10 سال گذشته، دریافت شیر و لبنیات در بین گروه سنی کودکان و نوجوانان به کمتر از یک سهم در روز رسیده است. مصرف این چنین شیر و لبنیات در گروه سنی در حال رشد، مشکلات دندان و لثه، سوءتغذیه و کوتاه قدی را در پی دارد. هم چنین کاهش مصرف شیر و لبنیات در گروه سنی بالاتر، خطر کمبود بیشتر کلسیم و بیماری های استخوان نظیر پوکی و نرمی استخوان را شایع می کند.

علاوه بر این کاهش مصرف این گروه غذایی در سالمندان موجب ناتوانی عصبی و حرکتی می شود.

براساس شواهد علمی مصرف شیر و لبنیات کم چرب موجب پیشگیری و کنترل اضافه وزن و چاقی می شود، که با وجود کاهش این گروه غذایی در سبد خانوار و جایگزین شدن آن ها با مواد غذایی کم مغذی پرکالری ارزان نظیر مواد غذایی غنی از کربوهیدرات تصفیه شده و چربی، جامعه ایرانی را بیشتر به سمت اضافه وزن و چاقی و در نهایت بیماری های مزمن سوق می دهد.

به طور کلی کم بهره بودن سفره غذایی ایرانیان از محصولات غذایی سالم نظیر لبنیات عواقب مخرب بیشتری بر سلامت گروه های سنی مختلف از جمله کودکان به عنوان نسل آینده جامعه را به دنبال دارد.

"زهره غلامی" کارشناس ارشد علوم تغذیه مرکز بهداشت شیراز شهدای والفجر