مرکز بهداشت شهدای والفجر
تغییرات فیزیولوژیک بارداری و تأثیر آن بر سندرم ایزن‌منگر- قسمت دوم
سندرم ایزن‌منگر با هیپرتانسیون ریوی غیرقابل برگشت، افزایش مقاومت عروقی ریوی (PVR)، و شانت راست به چپ مشخص می‌شود. تغییرات همودینامیک بارداری این وضعیت را به شدت تشدید می‌کنند:
الف. افزایش حجم خون
- بارداری: حجم خون در زنان باردار سالم 40-50٪ افزایش می‌یابد (حدود 1000-1500 میلی‌لیتر)، که از سه ماهه اول شروع شده و در هفته‌های 28-34 به اوج می‌رسد.
- تأثیر در ایزن‌منگر:
- افزایش حجم خون بار اضافی بر قلب راست وارد می‌کند، که در بیماران ایزن‌منگر به دلیل هیپرتانسیون ریوی و نارسایی قلب راست، ظرفیت محدودی دارد.
- این افزایش حجم خون می‌تواند فشار شریان ریوی را تشدید کرده و منجر به نارسایی شدید قلب راست شود.
- شانت راست به چپ افزایش می‌یابد، زیرا فشار بالاتر در سمت راست قلب، جریان خون غیر اکسیژن‌دار به گردش سیستمیک را بیشتر می‌کند، که باعث تشدید *سیانوز* مادر و جنین می‌شود.
ب. افزایش برون‌ده قلبی
- بارداری: برون‌ده قلبی (CO) در زنان سالم 30-50٪ افزایش می‌یابد (از 4.5-5 به 6-7 لیتر در دقیقه)، به دلیل افزایش حجم ضربه‌ای و ضربان قلب.
- تأثیر در ایزن‌منگر:
- قلب در بیماران ایزن‌منگر به دلیل مقاومت عروقی ریوی بالا، توانایی محدودی برای افزایش برون‌ده قلبی دارد.
- افزایش تقاضای برون‌ده قلبی در بارداری می‌تواند منجر به نارسایی قلب راست یا کاهش شدید جریان خون سیستمیک شود.
- در حالت خوابیده به پشت (سندرم فشردگی آئورتوکاوا)، کاهش بازگشت وریدی می‌تواند به افت ناگهانی برون‌ده قلبی و هیپوکسی شدید منجر شود.
ج. کاهش مقاومت عروقی سیستمیک (SVR)
- بارداری: مقاومت عروقی سیستمیک در زنان سالم 20-30٪ کاهش می‌یابد، به دلیل اثرات گشادکننده عروقی پروژسترون، نیتریک اکساید، و جریان خون جفتی.
- تأثیر در ایزن‌منگر:
- کاهش SVR باعث افزایش گرادیان فشار بین گردش سیستمیک و ریوی می‌شود، که شانت راست به چپ را تشدید می‌کند.
- این امر سیانوز را بدتر کرده و اکسیژن‌رسانی به بافت‌های مادر و جنین را کاهش می‌دهد.
- کاهش SVR همچنین می‌تواند باعث افت فشار خون سیستمیک شود، که در بیماران ایزن‌منگر با هیپوکسی مزمن، خطر سنکوپ یا مرگ ناگهانی را افزایش می‌دهد.
د. افزایش ضربان قلب
- بارداری: ضربان قلب 10-20 ضربه در دقیقه افزایش می‌یابد (به 80-90 ضربه در دقیقه).
- تأثیر در ایزن‌منگر:
- افزایش ضربان قلب زمان پر شدن دیاستولیک بطن‌ها را کاهش می‌دهد، که در بیماران با بطن راست سفت (به دلیل فشار بالای ریوی) می‌تواند بازگشت وریدی و برون‌ده قلبی را مختل کند.
- تاکی‌کاردی همچنین مصرف اکسیژن میوکارد را افزایش می‌دهد، که در بیماران سیانوتیک با ایسکمی مزمن می‌تواند خطر آریتمی یا نارسایی قلبی را بالا ببرد.
ه. حالت هیپرکوآگولابل
- بارداری: افزایش فاکتورهای انعقادی و کاهش فعالیت فیبرینولیتیک خطر ترومبوآمبولی را 4-6 برابر افزایش می‌دهد.
- تأثیر در ایزن‌منگر:
- بیماران ایزن‌منگر به دلیل پلی‌سیتمی ثانویه (افزایش ویسکوزیته خون) و آسیب عروقی ریوی، مستعد ترومبوز هستند.
- بارداری این خطر را تشدید کرده و احتمال ترومبوآمبولی ریوی یا ترومبوز پارادوکسیکال (از طریق شانت راست به چپ) را افزایش می‌دهد، که می‌تواند کشنده باشد.
و. افزایش نیاز به اکسیژن
- بارداری: مصرف اکسیژن مادر 20-30٪ افزایش می‌یابد به دلیل نیازهای متابولیک جنین و جفت.
- تأثیر در ایزن‌منگر:
- بیماران ایزن‌منگر به دلیل شانت راست به چپ و هیپرتانسیون ریوی، از قبل دچار هیپوکسی مزمن هستند.
- افزایش نیاز به اکسیژن در بارداری، سیانوز را تشدید کرده و باعث هیپوکسی شدید مادر و جنین می‌شود، که می‌تواند منجر به سقط خودبه‌خود، محدودیت رشد جنین (IUGR)، یا مرگ جنین شود. «سارا جوادپور» کارشناس واحد سلامت خانواده و جمعیت مرکز بهداشت شهدای والفجر
نظر دهید