مسمومیت با گاز مونوکسید کربن در هر سال در فصول سرد باعث تلفات می‌شود.گرچه وسایل گرمازا ،گرمابخش محیط زندگی هستند اما عدم رعایت اصول ایمنی در کاربرد آنها میتواند بسیار خطرناک باشد.

گاز مونوکسید کربن یک گاز بی رنگ و بی‌بو است و همین ویژگی به نامگذاری آن به عنوان "قاتل پنهان" منجر شده است.این گاز از اجاق‌ها، وسایل گازی پخت و پز، دستگاه‌های حرارتی و  هنگام سوزاندن چوب و زغال متصاعد می‌شود. اگر این گاز سمی در یک فضای محصور و بدون تهویه تجمع‌یابد، بسیار خطرناک است.توصیه میشود قبل از سرد شدن هوا با رعایت نکات ایمنی و زمان کافی وسایل گرمایشی راه اندازی شود بی احتیاطی در نصب و راه اندازی این وسایل منجر به خطرات ناشی از گاز گرفتگی و مسمومیت با مونوکسید کربن، انفجار و سوختگی می گردد.

قبل از روشن کردن وسیله گرمایشی با آزمایش های ساده ای  زیر میتوان از کارکرد صحیح دودکش مطمئن شد:

- قبل از اینکه وسیله گرمایشی را وصل کنیم درپوش دودکش روی دیوار را برداشته و شمع یا فندک روشن را به آستانه دودکش نزدیک کرده چنانچه شعله به سمت داخل دودکش متمایل شد نشانه کارکرد صحیح آن می‌باشد در غیر این‌صورت دودکش مزبور فاقد جریان مکش بوده و نصب وسیله حرارتی به آن بسیار خطرناک و ممنوع می‌باشد.

-  راه دیگر استفاده طناب و وزنه می‌باشد که بالای پشت‌بام رفته و وزنه متصل به طناب را از داخل خروجی دودکش به پایین هدایت کنید. (اگر وزنه در دهانه ورودی دودکش دیده شد دلیل بر باز بودن لوله می‌باشد)
-یادرحالی که وسیله گرمایشی روشن است با احتیاط کامل، دودکش داخل خانه وسیله گرمایشی را لمس کرده اگر دمای بالا حس شد نشانه کارایی صحیح سیستم می‌باشد ولی اگر دودکش آن سرد بود نشانه مکش نکردن دودکش و کارکرد ناصحیح آن می‌باشد که باید وسیله گرمایشی را خاموش و به رفع عیب آن به وسیله افراد واجد شرایط پرداخت .

دودکش نا ایمن با سهم 72 تا 77 درصد بلاترین سهم عامل را در مسمومیت با گاز مونو اکسید کربن دارد .

علائم اولیه ناشی ازمسمومیت با این گاز تا حدی شبیه به آنفولانزا است با این تفاوت که در آن تب وجود ندارد و اثرات آن شامل:خواب آلودگی و خمیازه کشیدن بیش از حد، گیجی، ضعف و بی‌حالی، امکان بروز سردرد شدید، گاهی تهوع و استفراغ، پرش‌های عضلانی و اختلال حرکتی، احساس نبض پر و صدادار در ناحیه شقیقه، افزایش فشار خون، گشادشدن مردمک چشم و کاهش دید، رنگ تیره پوست، رنگ پریدگی دور لب‌ها و یا صورتی شدن آن، گاهی سفتی عضلات به خصوص عضلات فک، قطع تنفس، تشنج، اغما و مرگ ازجمله اثرهایی است که در مسمومیت با گاز CO ممکن است ایجاد شود. 

چگونگی برخورد با مسمومیت ناشی از گاز CO:

- سریعا از هوای آزاد تنفس کرده و درها و پنجره‌ها را باز کنید و وسایل (اجاق‌گاز، بخاری و...) را خاموش کرده، یقه پیراهن، کمربند و لباس‌های تنگ را باز کرده، درصورت امکان عملیات اکسیژن‌دهی به فرد مسموم را با نهایت دقت شروع کنید، راه‌های هوایی فرد را باز نگه داشته و با اورژانس تماس گرفته ، به یاد داشته باشید که خارج کردن افراد مصدوم از محیط آلوده و قرار دادن آنها در محیط باز از مهمترین اقدامات محسوب می‌شود.

نگار میرزاد- مسوول مبارزه با بیماری های غیر واگیر مرکز بهداشت شیراز شهدای والفجر