پایبندی به شیوه زندگی سالم از مهمترین اصول پیشگیری و کاهش بار بیماری در جوامع به حساب می آید. نداشتن فعالیت بندی مناسب، سیگار کشیدن، مصرف غذاهای پرکالری و ناسالم و عدم کنترل وزن از مهمترین عوامل خطر بیماری های غیرواگیر می باشد .

طبق آخرین مطالعه مروری در حدود %18مردان ایرانی چاق و 46% اضافه وزن دارند. مطالعات نشان داده است که انتخاب غذای ناسالم تا بیش از 7برابر شانس ابتلا به چاقی را افزایش می دهد همچنین نداشتن فعالیت فیزیکی از مهمترین عوامل ایجاد کننده ی آن بوده که طبق آخرین پیمایش ملی بیش از یک سوم مردان ایرانی از این فاکتور شیوه ی زندگی سالم پیروی نمی کنند.

مطالعات متعدد نشان داده اند که چاقی و اضافه وزن می تواند زمینه ساز انواع بیماری ها بوده و خطر بیماری های قلبی عروقی، سندرم متابولیک، دیس لیپیدمی، آپنه، فشار خون را افزایش دهد. هم چنین پدران چاق می توانند در %19موارد الگوی چاقی فرزندان خود بوده و اگر همسرشان نیز چاق باشد در %40موارد فرزندان نیز چاق می شوند.

پاندومی کووید  19از زمان پیدایش چالشهای متعددی را پیش روی افراد و جوامع قرار داده است. تعطیلی مراکز ورزشی و تفریحی وفاصله گذاری اجتماعی بر سبک زندگی ما تاثیر گذاشته است. سالم نبودن سبک زندگی، زمینه بیماریهای متعددی مانند چاقی، دیابت، پرفشاری خون، بیماریهای ریوی و بیماریهای دیگری را فراهم میکند.

این بیماریها نه تنها به خودی خود به فرد آسیب میزنند، بلکه عوامل خطر و عوارض ابتلا به کووید 19را نیز افزایش داده، پیش آگهی بدتری برای مبتلایان رقم میزند.

چاقی و دیابت از مهمترین عوامل خطرساز برای بیماران مبتلا به کووید 19هستند، بر طبق یک مطالعه از بانک جهانی، چاقی (شاخص توده بدنی بالاتر از 30) احتمال بستری شدن بعلت کووید 19را دو برابر میکند. برای مقابله با چاقی، لازم است برنامه تغذیه و ورزش مناسب داشته باشیم.
تغذیه سالم در واقع عادات غذایی را شامل میشود که بتواند در مجموع املاح، ویتامین، پروتئین و سایر نیازهای بدن را تامین کند. مواد غذایی مختلف هر یک برای اندامهای خاصی مفید هستند و مصرف جامع از این مواد باعث میشود تا نیاز روزانه به مواد و املاح مختلف تامین شود. یک برنامه غذایی سالم، برنامه روزانه ایست که مواد غذایی ازهر یک از دسته های غذایی زیر با رعایت نسبت لازم در آن گنجانده شده باشد.
·نان و غلات، میوه ها و سبزیجات،شیر و لبنیات،گوشت و تخم مرغ و حبوبات، چربیها

بدیهی است که میزان نیاز به همه این گروهها یکسان نیست و از بالا به پایین میزان نیاز روزانه به هر یک از این موادکم میشود.
نوشیدن آب کافی روزانه ( 8لیوان در روز) استفاده از شیر و لبنیات کم چرب (حداقل روزانه دو لیوان شیر) مصرف ماهی حداقل دوبار در هفته، پرهیز از مواد غذایی سرخ شده و فست فودها و نوشابه های گازدار، استفاده از روغن مایع گیاهی و گنجاندن انواع آجیل و مغزهای بی نمک مواردی است که برای داشتن تغذیه سالم باید در نظر گرفته شود. هرچند مکمل ها نیز میتوانند مواد مورد نیاز بدن را تامین کنند اما مصرف غذای سالم از اهمیت و جایگاه خاصی برخوردار است و باید سعی شود با مصرف میوه ها، سبزیجات و غذاهای سالم این مواد برای بدن تامین گردد.

در حال حاضر مطالعه مستندی که نشان دهد انواع مکمل ها نقشی در پیشگیری از ابتلا به کرونا ویروس جدید (کووید19 ) داشته باشند، وجود ندارد ولی بطور مشخص کمبود پروتئین، ویتامین دی، ویتامین سی، ویتامین آ و سلنیوم درناتوان کردن سیستم ایمنی برای مقابله با هر عفونتی دخیل هستند. پس توصیه به مصرف این مکمل ها تنها در افراد با کمبود ریز مغذیها توصیه میشود. همواره باید مراقب اثرات سوء مصرف بیش از اندازه این مکمل ها بود. اغلب افراد با تغذیه سالم نیاز به مکمل ندارند. در ایران با توجه به شیوع کمبود ویتامین دی، این ویتامین پس از بررسی در صورت نیاز توسط پزشک تجویز میشود.

در زمان فاصله گذاری اجتماعی، فعالیت بدنی از اهمیت زیادی برخوردار است. به همان اندازه که ویروس کرونا خطرناک و مرگ آفرین است، اثرات ناگوار و مخرب بی تحرکی و نشستن طولانی مدت بر سلامتی، میتواند منجر به عواقب ناخوشایندی مانند سکته قلبی و مغزی، دیابت، فشارخون بالا، چاقی، چربی خون بالا، کبد چرب، افسردگی، کاهش قوای عضلانی گردد.

 فعالیت بدنی با شدت متوسط، ایمنی بدن را در مقابل کووید 19بالا می برد؛ همچنین در کاهش استرسهای ناشی از پاندمی موثر است. این یک واقعیت تلخ است که در دوران مبارزه با ویروس کووید 19مجبوریم در خانه بمانیم تا خود را از تهاجم ویروس در امان نگاه داریم در این حالت بسیاری از فعالیتهایی که تاکنون انجام میدادیم مانند فعالیتهای ورزشی و تفریحی دسته جمعی، گردش در طبیعت، سفر و پیاده روی همراه دوستان و آشنایان محروم میشویم و به برنامه هایی روی می آوریم که کمترین فعالیت جسمانی را همراه دارد مانند تماشای تلویزیون، گشت و گذار در شبکه های اجتماعی، کتابخوانی که اگر به همه ابعاد سلامت خود نیندیشیم، ممکن است در دوران خانه نشینی مبتلا به اختلال مهم کم تحرکی شویم که می تواند سرمنشاء بسیاری از مشکلات سلامتی باشد.

مهم است بدانیم که انجام فعالیت بدنی هرچند ناچیز بسیار بهتر از بی تحرکی است. افرادی که فقط کمی تحرک دارند، به وضوح نسبت به سایرین وضعیت سلامت بهتری دارند. حتی تنها 5 دقیقه فعالیت در ساعت میتواند اثرات مخرب نشستن طولانی مدت را خنثی کند. این موضوع نیز اهمیت دارد که انجام فعالیت بدنی و ورزش لازم نیست حتما در زمین بازی یا کوچه و خیابان یا در دل صحرا و دامن طبیعت باشد، در خانه و در دوران قرنطینه خانگی نیز میتوان فعال بود .

مریم یارپزشکان -کارشناس سلامت میانسالان مرکز بهداشت شیراز شهدای والفجر