کم خونی فقر آهن به علت تاثیر بر قدرت یادگیری و کاهش آن، باعث افت تحصیلی دانش آموزان می گردد؟!

آهن به عنوان یک ماده مغذی مورد نیاز بدن و جزئی مهم در هموگلوبین گلبول قرمز خون و مسئول حمل اکسیژن به سلول های بدن می باشد. آهن کافی برای حفظ سلامت، رشد مطلوب و فراهم ساختن زمینه مناسب برای یادگیری در دوران تحصیل ضروری است.

کم خونی فقر آهن در دانش آموزان باعث احساس ضعف و خستگی، دوری از ورزش و فعالیت بدنی، خستگی در ورزش و کاهش مقاومت بدن در برابر عفونت ها می شود. بنابراین کم خونی فقر آهن به علت تاثیر بر قدرت یادگیری و کاهش آن، باعث افت تحصیلی دانش آموزان می گردد.

از جمله علل کم خونی فقر آهن در سنین مدرسه می توان به موارد زیر اشاره کرد:

نیاز بیشتر به آهن در این سنین به خصوص در دختران متوسطه، مصرف ناکافی مواد غذایی آهن دار، عادت ماهیانه دختران، هیجان های عصبی دوران بلوغ، مصرف ناکافی مواد غذایی حاوی ویتامین C، مصرف نان هایی که در تهیه آن ها از جوش شیرین استفاده می شوند، مصرف چای همراه یا بلافاصله بعد از غذا، مشکلات دندانی، مشکلات انگلی، عدم رعایت اصول بهداشتی، پایین بودن جذب آهن رژیم غذایی و نیاز بیشتر آهن در فعالیت های ورزشی.

علایم کم خونی فقر آهن: بروز علائم کم خونی فقر آهن به میزان و شدت تخلیه آهن بستگی دارد. رنگ پریدگی دائمی مخاط داخل لب و پلک چشم و زبان که به رنگ صورتی کمرنگ دیده می شود، خستگی زودرس، سیاهی رفتن چشم، بی تفاوتی، سرگیجه، سردرد و بی اشتهایی، حالت تهوع وخواب رفتن و سوزن سوزن شدن دست و پاها و در مراحل پیشرفته تر کم خونی، تنگی نفس همراه با تپش قلب و تورم قوزک پا مشاهده می شود.

تشخیص کمبود آهن و کم خونی فقر آهن: علاوه بر علائمی که ذکر گردید، برای تشخیص کمبود آهن و تعیین شدت آن باید آزمایش هایی مانند تعیین فریتین سرم صورت گیرد.

با اندازه گیری میزان هموگلوبین خون، آخرین مرحله کمبود آهن را می توان تشخیص داد. بنابراین ممکن است فردی دچار کمبود آهن باشد اما هنوز میزان هموگلوبین خون او کاهش نیافته باشد.

نکته مهم در درمان کم خونی فقر آهن این است که درمان با آهن می بایست 2 تا 3 ماه پس از رسیدن هموگلوبین به حد طبیعی ادامه یابد به میزانی که ذخایر آهن بدن به حدود 30 میکروگرم در لیتر برسد.

از روش های مختلفی می توان برای پیشگیری و کنترل کم خونی فقر آهن استفاده کرد:آموزش تغذیه به عموم مردم در خصوص نحوه صحیح تهیه و طبخ مواد غذایی در جهت جذب بیشتر آهن(مثلا مصرف ویتامینC، پروتیین های حیوانی به همراه منابع غذایی حاوی آهن یا قرص آهن) و عدم مصرف همزمان موادی که باعث کاهش جذب آهن می شوند (مثلا تانن موجود در چای، فیتات موجود در نان و غلات)، آهن یاری جهت گروه های آسیب پذیر و در معرض خطر کم خونی (از جمله دانش آموزان، کودکان، زنان باردار )، کنترل بیماری های عفونی و انگلی وغنی سازی مواد غذایی.

منابع غذایی آهن: بهترین منبع غذایی از گوشت ها می باشند، حبوبات و مغزها، سبزی های برگ سبز تیره (مانند جعفری)، انواع خشکبار، زرده تخم مرغ و نان های غنی شده از جمله منابع دیگر می باشند.

فاطمه ایزدی- کارشناس ارشد تغذیه- مرکز بهداشت شهدای والفجر