تغذیه انحصاری با شیرمادر، امکان ابتلا به عفونت های حاد تنفسی را تا پنج برابر و احتمال مرگ ناشی از این بیماری ها را تا چهار برابر کاهش می دهد.

این نقش محافظتی به طور عمده از طریق جریان ریوی – پستانی انجام می پذیرد. مطالعات نشان می دهد احتمال مرگ و میر ناشی از عفونت های گوارشی و بیماری های اسهالی در بین شیرخواران که به طور انحصاری از شیر مادر تغذیه می کنند تا بیست و پنج برابر کمتر از آن دسته از شیرخوارانی است که از شیر مصنوعی تغذیه می کنند.

کاهش چشمگیر ابتلا و مرگ و میر ناشی از عفونت های حاد تنفسی و اسهال حتی در کشورهای صنعتی هم که از وضع بهداشتی مطلوب تری برخوردارند دیده می شود. سازمان جهانی بهداشت، تغذیه انحصاری با شیر مادر را به تنهایی مهم ترین وسیله برای جلوگیری از بیماری های اسهالی معرفی می کند. باید توجه داشت که نه تنها مصرف شیر مصنوعی بلکه حتی مصرف آب هم به میزان ابتلا و مرگ و میر ناشی از بیماری های اسهالی می افزاید و این امر حتی در کشورهای صنعتی هم به ثبوت رسیده است.

تغذیه با شیرمادر نه تنها در پیشگیری از بیماری ها، بلکه در درمان آنها نیز نقش موثر دارد، از جمله در درمان بیماری های اسهالی ادامه یابد از حجم مدفوع کاسته شده و حتی حجم محلول  ORS مورد نیاز نیز کمتر می شود.

اثرات ضد عفونی و نقش پیشگیری شیر مادر در ارتباط با بسیاری از ویروس ها از جمله کوکساکی، اکو، آنترو ویروس، ویروس فلج اطفال، سرخجه، ویروس سیتومگال، هپاتیت B، روتا ویروس، آنفلوآنزا و نیز بسیاری از قارچ ها از قبیل کاندیدا و تعدادی از باکتری ها نظیر سالمونلا، شیکلا، وبا ، Ecoli، استرپتوکوک، پنوموکوک و استافیلوکوک، باسیل کزاز به اثبات رسیده است.

در حال حاضر تغذیه با شیرمادر سالانه در کاهش مرگ و میر بیش از یک میلیون کودک زیر 5 سال جهان که عمدتا مرگ و میرشان ناشی از عفونت های گوارشی و تنفسی است موثر می باشد. به علاوه اگر به مادران آگاهی، توان و انگیزه بیشتری برای تغذیه کودکان شان با شیر خود داده شود و از مادران شیرده حمایت لازم به عمل آید. می توان از مرگ و میر بیش از 3/1 میلیون کودک زیر یک سال نیز جلوگیری نمود و مانع ابتلا خیل عظیمی از کودکان به سوتغذیه و بیماری ها گردید.

شیرمادر مناسب ترین غذای کودک بوده و نیازهای غذایی شیرخواران را به تنهایی تا پایان 6 ماهگی تامین می نماید، شیرخواران تا پایان 6 ماهگی تا شروع استفاده از غذای کمکی مادامی که به طور انحصاری با شیرمادر استفاده می کنند حتی به آب نیاز ندارند و این امر در مطالعات فراوانی که در مناطق گرم و خشک جهان هم انجام شده به اثبات رسیده است.

شیرمادر از نظر میزان انرژی، مقادیر و نوع پروتئین، چربی ها، لاکتوز، املاح ویتامین ها تماما کافی و واجد بهترین کیفیت از نظر غذایی است.

کودکانی که از شیرمادرتغذیه می کنند، علاوه بر این که کمتر دچار بیماری های مختلف می شوند به دلیل کیفیت مطلوب شیرمادر، معمولا از مناسب ترین وضعیت رشد و تکامل نیز برخوردارند .

« رویا زارع» - کارشناس سلامت نوزادان، کودکان و ترویج تغذیه با شیرمادر مرکز بهداشت شهدای والفجر